Otomobillerde Kullanılan Önemli Teknolojiler Neler?
Günümüzde araçların birçoğunda standart olarak gelmekte olan ve bu özelliklerin olmadığı taktirde 0 km satışının yapılması yasak olan güvenlik özellikleri, bazen biz kullanıcılar farkına varmadan hayatımızda kolaylıklar sağlıyor. Peki bu özellikleri biz kullanıcılar ne kadar iyi biliyoruz? Bu ayki sayımızda kısaltmaları hep duyulsa da amacının ne olduğu pek bilinmeyen temel güvenlik sistemlerini açıklıyoruz.
Öncelikli olarak artık vazgeçilmez bir güvenlik özelliği olan ABS
ABS, kullanıldığı aracın stabilitesini ve manevra kabiliyetini artırabilen bir fren sistemidir. Tekerlek kilitlenmesini önleyerek, sürücülere acil frenleme durumlarında kararlılık ve yön kontrolü sağlamaktadır. Sistem ilk kez 1936 yılında Almanya’da geliştirilmiştir. Açılımı ise Anti-lock Brake System’dir. Fren basıncını değiştirerek tekerleklerin kilitlenmesini önleyen hidrolik kontrol ünitesine komutlar gönderir ve müdahale yapar.
Artık ülkemizde de standart olarak gelen bir diğer güvenlik sistemi ESP
Araçların limit üstü kullanımında ya da herhangi bir sebepten oluşan ani manevrada stabilite eksikliği yahut kaybında devreye giren üst düzey bir güvenlik sistemidir. Açılımı ise Electronic Stability Programdır. Adından da anlaşılacağı gibi elektronik olarak hızlı bir şekilde araca müdahale ederek en optimum şekilde yola tutunmasını sağlıyor. Bu yola tutunmayı sağlarken tekerleklere bağımsız bir şekilde güç veya fren uyguluyor, böylece kayan noktaya hızlı bir şekilde müdehale edip stabiliteyi yeniden sağlıyor. Bosch otomotiv tarafından geliştirilen sistem, yaklaşık 15 yıldır kendini daha iyi stabilite için yenileyerek çalışmaya devam ediyor.
ESP ile stadart olarak gelen fakat bulunduğu her araçta da yakın zamana kadar ESP’nin standart bir parçası olmayan ASR
Bu sistem araçlarda patinaj önleme sistemi diye geçmektedir. ESP olan her araçta ASR standarttır fakat yakın zaman kadar her ASR olan araçta ESP standart değildi. Anti Schlpf Regelung’un kısaltması olan bu sistem, kalkış esnasında ya da düşük viteslerde yüksek güç ile birlikte gelen tekerlekte oluşan sarmayı engellemektedir. Gücün fazla geldiği tekere anlık olarak kesinti ya da fren yaparak yola tekrar tutunmasını sağlama prensibi ile çalışan sistem ayrıca lastik ömrünü uzatır. Karlı, çamurlu, asfalt kalitesi kötü ya da bozuk zeminlerde kalkış esnasında ciddi avantaj sunan sistem, karlı yolda lastik zinciri kullanıyorsanız, tekeri boşta dönüyor olarak algılayıp güç kesintisi yapabilmektedir, bu tür durumlarda sistemi kapatıp yola devam etmek daha sağlıklıdır.
Bir diğer güvenlik sistemi ise günümüzde otomatik vites araçların yanı sıra düz vites araçlarda da bulunan yokuş kalkış asistanı
Bu sistem İngilizce’de Hill Holder diye geçmektedir. Sistem yokuş olan yollarda tekerleğe hareket enerjisi aktarılana kadar siz frenden ayağınızı çekseniz de fren yapmaya devam ederek, aracın kaymasını engellemek üzere üretilmiştir. Sistem markalar arası farklılık gösterse de temel olarak frenden ayağınızı çektiğiniz ilk 5 saniye boyunca aktif olarak durmaktadır. Sonrasında aracın gücü yeterse kendini yavaş yavaş ileriye doğru ilerletir, gücü yetmezse geri kaydırmada bulunur. 5 saniye olmadan gaza basmanız durumunda devre dışı kalıp araç harekete geçer.
Son olarak Elektronik Kilitli Diferansiyel Kilidi EDL
Virajlarda aracın tekerleklerinin tutunma farkından oluşan stabilite eksikliğini gideren bir sistemdir. İngilizce adı Electronic Differential Lock’dur. EDL her bir tekerlekte bulunan devir sensörlerindeki devir bilgilerini kullanarak devir farklılaşmalarını algılar ve tekerlek devirlerinin olması gereken değere düşürülmesi amacıyla diferansiyel kilidine kumanda eden elektrohidrolik üniteye sinyal göndererek devir dengelemesini sağlar. Genellikle viraj içi kullanımında farkını hissettiren sistem dışta kalan tekerin daha fazla boşta dönmesi üzere oluşan stabilite eksikliğini düzeltmek üzere güç dağılımını ayarlar. Böylece viraj içinde ekstra tutunma sağlanır.